Bạn có cảm giác nóng rát, đau nhức ở lưỡi? Đó có thể là dấu hiệu của nhiệt lưỡi. Tình trạng này không chỉ gây khó chịu khi ăn uống mà còn ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống. Vậy nguyên nhân gây ra nhiệt lưỡi là gì và làm thế nào để điều trị hiệu quả? Cùng Nha Khoa Hoa Kỳ tìm hiểu chi tiết trong bài viết này nhé!
Nhiệt lưỡi là gì?
Nhiệt lưỡi, hay còn gọi là viêm loét miệng, là tình trạng xuất hiện những vết loét nhỏ li ti trên lưỡi. Những vết loét này thường có hình tròn hoặc bầu dục, màu trắng hoặc vàng nhạt, xung quanh là một vùng đỏ sưng. Cảm giác đau rát, khó chịu khi ăn uống chính là “đặc sản” của nhiệt lưỡi, khiến chúng ta mất đi niềm vui khi thưởng thức món ăn.
Không chỉ gây đau rát, nhiệt lưỡi còn khiến cuộc sống của chúng ta trở nên đảo lộn. Vị giác kém đi, miệng khô khốc, cảm giác tê rần, ngứa ngáy khiến việc ăn uống trở nên khó khăn. Thậm chí, một số người còn gặp phải tình trạng khó nuốt. Các triệu chứng này thường kéo dài từ 7-10 ngày, tuy nhiên nếu không được điều trị đúng cách, chúng có thể kéo dài hơn và gây ra nhiều biến chứng nguy hiểm.
Nguyên nhân gây nhiệt lưỡi
Nguyên nhân gây nhiệt lưỡi vẫn còn là một ẩn số. Tuy nhiên, các nghiên cứu đã chỉ ra rằng một số yếu tố sau đây có thể góp phần làm tăng nguy cơ mắc bệnh:
Cắn hoặc tổn thương ở lưỡi
Việc cắn vào lưỡi hoặc các tổn thương nhỏ khác ở niêm mạc lưỡi, kết hợp với môi trường ẩm ướt và giàu vi khuẩn trong khoang miệng, tạo điều kiện lý tưởng cho sự phát triển của vi khuẩn gây viêm nhiễm. Điều này dẫn đến hình thành các vết loét nhỏ, gây đau rát và khó chịu, thường được gọi là nhiệt lưỡi.
Vệ sinh răng miệng kém
Vệ sinh răng miệng hàng ngày là cách hiệu quả để kiểm soát sự phát triển của vi khuẩn gây hại trong khoang miệng. Nếu không được làm sạch thường xuyên, các mảng bám và thức ăn thừa sẽ tích tụ trên lưỡi, tạo thành môi trường lý tưởng cho vi khuẩn sinh sôi. Điều này có thể dẫn đến viêm nhiễm và hình thành các vết loét, gây ra tình trạng nhiệt lưỡi.
Thiếu hụt dinh dưỡng
Chế độ ăn uống không cân đối, thiếu hụt các vitamin và khoáng chất thiết yếu như sắt, kẽm, vitamin nhóm B và C có thể làm suy giảm hệ miễn dịch niêm mạc, tạo điều kiện cho vi khuẩn gây bệnh tấn công và gây ra các tổn thương ở lưỡi, dẫn đến tình trạng nhiệt lưỡi. Điều này cho thấy, dinh dưỡng đóng vai trò quan trọng trong việc duy trì sức khỏe răng miệng.
Thói quen ăn uống không lành mạnh
Việc thường xuyên tiêu thụ đồ ăn cay nóng, đồ nhiều dầu mỡ và các chất kích thích như rượu, bia có thể gây kích ứng mạnh mẽ lên niêm mạc lưỡi, làm tổn thương lớp bảo vệ tự nhiên và tạo điều kiện cho vi khuẩn xâm nhập, gây viêm nhiễm và hình thành các vết loét, từ đó dẫn đến tình trạng nhiệt lưỡi.
Chức năng gan suy giảm
Khi gan không còn khả năng lọc sạch độc tố, các chất độc hại sẽ tích tụ trong cơ thể và gây ra nhiều tổn thương, trong đó có các vết loét ở niêm mạc miệng, đặc biệt là lưỡi, môi và má.
Tác dụng phụ của thuốc điều trị
Việc điều trị bằng xạ trị hoặc sử dụng các loại thuốc như kháng viêm không steroid, thuốc điều trị ung thư trong thời gian dài có thể làm suy yếu hệ miễn dịch và gây tổn thương niêm mạc miệng, tạo điều kiện cho vi khuẩn xâm nhập và gây viêm loét, dẫn đến tình trạng nhiệt lưỡi tái phát liên tục, gây ảnh hưởng lớn đến chất lượng cuộc sống của bệnh nhân.
Ngoài ra, việc sử dụng kem đánh răng và nước súc miệng chứa SLS cũng góp phần làm tăng nguy cơ bị loét lưỡi. SLS có tính tẩy rửa mạnh, khi tiếp xúc với niêm mạc lưỡi sẽ gây kích ứng và làm tổn thương lớp bảo vệ tự nhiên, tạo điều kiện cho vi khuẩn xâm nhập và gây viêm loét.
Lo âu, căng thẳng hoặc thay đổi hormone
Căng thẳng làm rối loạn cân bằng nội tiết, gây ra nhiều thay đổi trong cơ thể, trong đó có việc giảm tiết nước bọt, làm khô miệng và tạo điều kiện cho vi khuẩn phát triển, dẫn đến nhiệt lưỡi.
Bên cạnh đó, những biến đổi nội tiết trong quá trình mang thai hoặc kinh nguyệt không chỉ ảnh hưởng đến tâm trạng mà còn gây ra nhiều vấn đề về sức khỏe răng miệng, trong đó có nhiệt lưỡi, sưng nướu và viêm tuyến nước bọt.
Cách chữa nhiệt lưỡi an toàn, hiệu quả
Để làm dịu cơn đau rát do nhiệt lưỡi gây ra, bạn có thể thử áp dụng những phương pháp sau đây:
Dùng thuốc điều trị
Thuốc kháng viêm tại chỗ như Fluocinonide, Beclomethasone hoặc Hydrocortisone hemisuccinate có tác dụng làm giảm nhanh các triệu chứng đau rát, thúc đẩy quá trình lành thương và giảm nguy cơ tái phát bằng cách ức chế phản ứng viêm và giảm sưng.
Để đối phó với các trường hợp nhiệt lưỡi có thể do nhiễm khuẩn, việc sử dụng kháng sinh phổ rộng như Tetracyclin hoặc Minocyclin có thể cần thiết. Điều này đặc biệt hữu ích trong trường hợp nguyên nhân gây bệnh chưa được xác định rõ ràng.
Dùng gel điều trị
Gel bôi nhiệt lưỡi là giải pháp nhanh chóng để giảm triệu chứng khó chịu cho bé. Tuy nhiên, để đảm bảo an toàn cho răng miệng của trẻ, tốt nhất cha mẹ nên hỏi ý kiến bác sĩ nha khoa hoặc bác sĩ nhi khoa trước khi sử dụng bất kỳ loại sản phẩm nào.
Vệ sinh răng miệng sạch sẽ
Đau rát do nhiệt lưỡi khiến nhiều người muốn bỏ qua việc chăm sóc răng miệng. Tuy nhiên, vi khuẩn trong miệng chính là nguyên nhân gây ra nhiệt lưỡi. Vì vậy, việc đánh răng và súc miệng sẽ giúp làm sạch khoang miệng, ngăn ngừa vi khuẩn phát triển và hỗ trợ vết loét mau lành.
Súc miệng bằng nước muối
Súc miệng bằng nước muối sinh lý hoặc các dung dịch chứa Hydrogen peroxide, Chlorhexidine, Dexamethasone là cách hiệu quả để tiêu diệt vi khuẩn gây hại, giảm viêm và làm khô vết loét. Trong đó, nước muối giúp làm sạch và giảm đau, Hydrogen peroxide có tác dụng sát khuẩn mạnh, Chlorhexidine ngăn ngừa vi khuẩn bám dính, còn Dexamethasone giúp giảm sưng và giảm đau.
Bị nhiệt lưỡi nên và không nên ăn gì?
Khi bị lưỡi bị rát do nhiệt, việc ăn uống trở nên khó khăn. Vậy nên ăn gì và kiêng gì để cải thiện tình trạng này?
Nhiệt lưỡi nên ăn gì?
Những thực phẩm nên ăn:
- Đậu xanh, đậu đen: Hai loại đậu quen thuộc này như những “chiến binh” dũng cảm, giúp cơ thể thanh nhiệt, giải độc, xua tan cơn nóng rát khó chịu ở lưỡi.
- Bột sắn dây tinh chế: Với kho tàng vitamin và khoáng chất dồi dào, bột sắn dây không chỉ làm mát cơ thể mà còn dịu nhẹ các vết loét, mang đến cảm giác dễ chịu. Đây chính là “bài thuốc gia truyền” mà ông bà ta thường dùng để chữa nhiệt miệng.
- Rau xanh tươi mát: Rau ngót, rau má… như những “lá chắn” bảo vệ, cung cấp nước và vitamin giúp làm lành vết loét nhanh chóng. Ăn nhiều rau xanh mỗi ngày không chỉ tốt cho lưỡi mà còn tăng cường sức khỏe tổng thể.
- Sữa chua thơm ngon: Bên cạnh việc hỗ trợ tiêu hóa, sữa chua còn là “vị tướng” tài ba, giúp tiêu diệt vi khuẩn có hại trong miệng, tạo điều kiện cho vết loét mau lành.
Nhiệt lưỡi kiêng ăn gì?
Khi lưỡi đang “yếu ớt” vì bị nhiệt, việc lựa chọn thực phẩm thật sự rất quan trọng. Hãy tránh xa những “kẻ thù” sau đây để vết loét không bị kích ứng, đau nhức và lan rộng:
- Trái cây chua gắt: Cam, quýt, chanh, bưởi… với lượng acid dồi dào sẽ khiến vết loét như “tắm” trong axit, trở nên sâu hơn, lâu lành hơn và thậm chí còn “mời gọi” thêm những vết loét mới xuất hiện.
- Cà phê đậm đà: Acid salicylic trong cà phê như một “đôi bàn tay” xoa bóp mạnh vào những mô nhạy cảm trong miệng, đặc biệt là vùng lưỡi đang bị tổn thương. Vì vậy, tạm biệt cà phê trong thời gian này nhé!
- Gia vị cay nóng: Ớt, tiêu… với vị cay nồng sẽ khiến lưỡi như “bị bỏng”, vết loét sẽ trở nên nông hơn, sưng đau và khó lành hơn.
Biện pháp và cách phòng ngừa nhiệt lưỡi
Để lưỡi luôn khỏe mạnh và tránh xa những cơn đau rát khó chịu do nhiệt gây ra, bạn hãy thử áp dụng những bí quyết đơn giản sau đây nhé:
- Vệ sinh răng miệng sạch sẽ mỗi ngày: Hãy xem việc đánh răng và súc miệng như một nghi thức hàng ngày để loại bỏ vi khuẩn gây hại, giúp cho khoang miệng luôn sạch sẽ và thơm tho.
- Nghỉ ngơi đầy đủ, thư giãn tinh thần: Giấc ngủ ngon và tâm trạng thoải mái là “liều thuốc thần kỳ” giúp tăng cường sức đề kháng, bảo vệ bạn khỏi mọi “tấn công” của bệnh tật, kể cả nhiệt lưỡi.
- Nói không với hóa chất gây hại: Hãy cẩn trọng khi chọn các sản phẩm vệ sinh răng miệng, ưu tiên những sản phẩm dịu nhẹ, không chứa chất gây kích ứng để bảo vệ niêm mạc miệng.
- Bổ sung dinh dưỡng toàn diện: Đừng quên bổ sung vào thực đơn hàng ngày những “siêu anh hùng” như sắt, kẽm, vitamin để tăng cường sức khỏe và bảo vệ cơ thể.
- Ăn uống chậm rãi, nhai kỹ: Hãy dành thời gian thưởng thức từng miếng ăn, vừa giúp bạn no lâu hơn lại vừa tránh được những tai nạn đáng tiếc như cắn phải lưỡi.
- Uống đủ nước mỗi ngày: Nước không chỉ giúp bạn giải khát mà còn hỗ trợ quá trình đào thải độc tố, giúp cơ thể luôn khỏe mạnh.
Cảm giác nóng rát, khó chịu vì nhiệt lưỡi thật sự làm bạn phiền lòng đúng không? Đừng lo lắng, những vết loét này thường lành tính nhưng lại hay tái phát. Để chấm dứt tình trạng này và bảo vệ sức khỏe răng miệng, hãy liên hệ ngay Nha khoa Hoa Kỳ. Đội ngũ chuyên gia của chúng tôi luôn sẵn sàng hỗ trợ bạn!
